Portal Orzeczeń Sądu Rejonowego w Koninie

POSTANOWIENIE

Konin, dnia 16-05-2023 r.

Sąd Rejonowy w Koninie I Wydział Cywilny w następującym składzie:

Przewodniczący sędzia Piotr Chodarcewicz

Protokolant sekretarz sądowy Ewa Wieczorek

po rozpoznaniu w dniu 18 kwietnia 2023 roku w Koninie

na rozprawie

sprawy z wniosku P. S. (1)

przy udziale B. S. (1), R. S.

o zasiedzenie nieruchomości

POSTANAWIA:

oddalić wniosek;

stwierdzić, że wnioskodawca i uczestnicy ponoszą koszty postępowania związane ze swoim udziałem w sprawie.

sędzia Piotr Chodarcewicz

Sygn. akt I Ns 1257/22

UZASADNIENIE

We wniosku datowanym na 8 listopada 2022 roku P. S. (1) wniósł o stwierdzenie, że nabył przez zasiedzenie własność nieruchomości położonej w miejscowości K., gmina K., składającej się z działek o nr (...) o łącznej powierzchni 9,1200 ha, dla której Sąd Rejonowy w K.prowadzi księgę wieczystą nr (...). W uzasadnieniu wskazał, że przedmiotowa nieruchomość była w przeszłości własnością rodziców uczestników S. S. (1) w osobach K. i S. małż. S.. K. S. zmarła dnia 12 maja 1983 roku, zaś S. S. (1) dnia 29 listopada 1987 roku. Opisana nieruchomość należy do P. S. (1) w części 6/8, R. S. w części 1/8 oraz B. S. (2) w części 1/8. P. S. (1) urodził się (...) i już za życia rodziców pomagał w prowadzeniu gospodarstwa rolnego, gdzie mieszkał od urodzenia. Taki stan rzeczy utrzymywał się również po śmierci rodziców, ponieważ wnioskodawca obrabiał całe gospodarstwo rolne z wyłączeniem innych osób. Taki stan rzeczy utrzymuje się do dnia dzisiejszego. Wnioskodawca zmodernizował gospodarstwo, wybudował nową oborę, przeprowadził kompleksowy remont budynku mieszkalnego, doprowadził media, prowadził na nieruchomości szerokie uprawy, a czynności te podejmował z własnej inicjatywy, samodzielnie, z wyłączeniem innych osób, manifestując swe zamiary na zewnątrz. Tym samym wnioskodawca rozszerzył swe posiadanie samoistne na udziały pozostałych współwłaścicieli, za wiedzą i bez sprzeciwu pozostałych (k. 3 – 5 – pozew).

Na rozprawie w dniu 28 marca 2023 roku uczestnicy wnieśli o oddalenie wniosku, wskazując, że nie zgadzają się, aby wnioskodawca przejął ich część (k. 89 – protokół).

Sąd ustalił następujący stan faktyczny.

Wnioskodawca P. S. (1) oraz uczestnicy postępowania B. S. (2) i R. S. są współwłaścicielami nieruchomości położonej w miejscowości K., gmina K., składającej się z działek o nr (...) o łącznej powierzchni 9,1200 ha, dla której Sąd Rejonowy w K.prowadzi księgę wieczystą nr (...). Przy tym, P. S. (2) posiada 3/4, zaś uczestnicy po 1/8 udziału w przedmiotowej nieruchomości.

/ Dowód: odpis księgi wieczystej – k. 6 – 14, wypisy z rejestru gruntów – k. 15 – 17/

Przedmiotowa nieruchomość była własnością rodziców wnioskodawcy i uczestników S. i K. S.. Już za życia rodziców wnioskodawca pomagał im w prowadzeniu nieruchomości. Po ich śmierci nadal tam zamieszkiwał i prowadził samodzielnie gospodarstwo rolne oraz zajmował się nieruchomością. Zmodernizował gospodarstwo, zbudował nową oborę, przeprowadził mający kompleksowy charakter remont budynku mieszkalnego, doprowadził na nieruchomość media. Zajmował się uprawą zbóż, zbierając plony pobierał pożytki nie dzieląc się nimi z uczestnikami. Czynności te podejmował samodzielnie, to wyłącznie wnioskodawca decydował o tych kwestiach, bez udziału uczestników.

/ Dowód : decyzje administracyjne – k. 18 – 66v, zeznania świadka M. J. – k. 89 – 89v, zeznania świadka J. J. – k. 89v, zeznania wnioskodawcy – k. 92, zeznania uczestniczki B. S. (1) – k. 92, zeznania uczestnika R. S. – k. 92v/

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił w oparciu o zebrany w sprawie materiał dowodowy w postaci dowodów z dokumentów, zeznań świadków M. J., J. J., M. W. oraz zeznań stron. Zeznania świadków oraz stron Sąd uznał za wiarygodne. W istocie spór w niniejszej sprawie miał zresztą charakter sporu prawnego, bowiem stan faktyczny, pomiędzy głębokiego konfliktu rodzinnego pomiędzy wnioskodawcą a uczestnikami postępowania w zasadzie był bezsporny. Uczestnicy sami przyznali, że nie ingerowali w to, co wnioskodawca robił na gospodarce, gdyż to on się tym zajmował, nie znaczy to jednak że nie są oni zainteresowani majątkiem po rodzicach (k. 92v – protokół).

Sąd zważył, co następuje.

Przedmiotowy wniosek nie zasługiwał na uwzględnienie wobec niewykazania niezbędnych przesłanek warunkujących stwierdzenie nabycia prawa własności nieruchomości w drodze zasiedzenia, w szczególności wobec niewykazania samoistności posiadania przez wnioskodawcę przez okres niezbędny do stwierdzenia nabycia własności nieruchomości przez zasiedzenie w złej wierze.

Nabycie prawa własności nieruchomości w całości bądź udziału we współwłasności takiej nieruchomości w drodze zasiedzenia możliwe jest tylko w przypadku zaistnienia wszystkich przesłanek warunkujących możliwość stwierdzenia nabycia prawa własności poprzez zasiedzenie. Ubiegający się o stwierdzenie nabycia prawa własności w drodze zasiedzenia musi wykazać, że wszystkie prawne przesłanki warunkujące nabycie prawa własności w ten właśnie sposób zostały spełnione, może tego dokonać wszelkimi dostępnymi środkami dowodowymi (art. 6 k.c.).

Zgodnie z art. 172 k.c. posiadacz nieruchomości nie będący jej właścicielem nabywa własność, jeżeli posiada nieruchomość nieprzerwanie od lat dwudziestu jako posiadacz samoistny, chyba że uzyskał posiadanie w złej wierze. Po upływie lat trzydziestu posiadacz nieruchomości nabywa jej własność choćby uzyskał posiadanie w złej wierze.

Do przypadków zasiedzenia, które nastąpiło przed wejściem w życie ustawy z dnia 28 lipca 1990 r. o zmianie ustawy - Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 55, poz. 321) tj. przed 1 października 1990 r., będą miały zastosowanie dziesięcioletnie i dwudziestoletnie okresy posiadania przewidziane w art. 172 k.c. w brzmieniu obowiązującym przed tą datą. Nowela ta wprowadziła zasadę, że do zasiedzenia, którego bieg rozpoczął się przed 1 październikiem 1990 r., zastosowanie mają przepisy nowe, czyli dłuższe okresy posiadania (art. 9). Jeśli chodzi o zasiedzenie nieruchomości, które zarówno przed zmianą przepisów, jak i po zmianie mogły być przedmiotem zasiedzenia, to o ile do zasiedzenia doszło przed wejściem w życie wskazanej ustawy nowelizującej, do takich przypadków zastosowanie mają przepisy poprzednie, czyli dziesięcioletni i dwudziestoletni okres posiadania samoistnego. Jeżeli zaś wedle przepisów poprzednio obowiązujących do zasiedzenia nie doszło, do takich przypadków zastosowanie mają nowe przepisy.

Upływ okresu 20 lat (uprzednio 10 lat) wystarcza, gdy posiadacz uzyskał posiadanie nieruchomości w dobrej wierze. Za dobrą wiarę przyjmuje się sytuację, w której posiadacz pozostaje w błędnym, lecz uzasadnionym okolicznościami przekonaniu, że przysługuje mu prawo własności. Co do zasady bowiem posiadacz określonej rzeczy winien wiedzieć, jakim prawem do tej rzeczy dysponuje. Istnieją jednak okoliczności, w których uzasadnione może okazać się przekonanie posiadacza, że jest właścicielem danej rzeczy, pomimo że tak w rzeczywistości nie jest. Tylko w takich sytuacjach można twierdzić, że posiadacz był w dobrej wierze. Nie uzasadnia bowiem dobrej wiary sytuacja, w której posiadacz powinien wiedzieć, że nie jest właścicielem danej rzeczy. W złej wierze jest ten kto wie albo wiedzieć powinien, że prawo własności nie przysługuje jemu, lecz innej osobie. Posiadaczowi zgodnie z art. 7 k.c. przysługuje domniemanie istnienia dobrej wiary.

Posiadanie prowadzące do zasiedzenia musi mieć charakter posiadania samoistnego. Samoistne posiadanie nieruchomości zdefiniowane w art. 336 k.c., które prowadzi do zasiedzenia jej własności, może odnosić się do pełnego prawa albo też jego idealnej części. Zgodnie z treścią art. 336 k.c. posiadaczem samoistnym jest ten, kto rzeczą faktycznie włada jak właściciel, a więc z zamiarem władania dla siebie. Rzecz jasna nie chodzi tu o bycie właścicielem, ale o taki sposób władania rzeczą, który sprawia uzasadnione przekonanie, w szczególności wobec otoczenia, że posiadacz jest właścicielem rzeczy. Ponadto istotą samoistnego posiadania jest własne wewnętrzne przekonanie posiadacza i jego uzewnętrzniona wola traktowania siebie jak właściciela. Posiadacz musi więc posiadać nieruchomość z zamiarem posiadania jej dla siebie, a nie dla innej osoby. Dlatego wyklucza możliwość zasiedzenia posiadanie o charakterze zależnym, czyli takim, które polega na tym, że posiadacz włada rzeczą jak użytkownik, zastawnik, dzierżawca, najemca, biorący rzecz w użyczenie bądź posiadający inne prawo, z którym łączy się władztwo nad cudzą rzeczą. Wola władania nieruchomością dla siebie polega na tym, że posiadacz chce i może wykonywać takie czynności, które wobec otoczenia będą wskazywały na to, że posiadacz jest właścicielem rzeczy albo przynajmniej traktuje ją w taki sposób jakby stanowiła jego własność. Zatem z posiadaniem samoistnym mamy do czynienia wtedy, gdy po stronie władającego istnieje możność rzeczywistego władania faktycznego nieruchomością w takim zakresie, jaki odpowiada zakresowi uprawnień właściciela, jak i manifestowania w sposób dostrzegalny dla otoczenia działania we własnym imieniu (zob. uchwałę pełnego składu Izby Cywilnej z dnia 26 października 2007 r., III CZP 30/07, OSNC 2008, Nr 5, poz. 43, postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 7 maja 1986 r., III CRN 60/86, OSNC 1987, z. 9, poz. 138, postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 29 czerwca 2010 r., III CSK 300/09, niepubl., postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 11 października 2002 r., I CKN 1009/00, niepubl.).

Konieczne jest zatem wykonywanie przez posiadacza czynności faktycznych wskazujących na samodzielny, rzeczywisty, niezależny od woli innej osoby stan władztwa. Zgodnie z art. 339 k.c. domniemywa się, że ten kto rzeczą faktycznie włada jest jej posiadaczem samoistnym, domniemanie to ma charakter wzruszalny. Do nabycia prawa własności nieruchomości przez zasiedzenie prowadzi jedynie nieprzerwane posiadanie nieruchomości przez określony czas, zatem władanie musi mieć charakter ciągły. Przepis art. 340 k.c. formułuje domniemanie ciągłości posiadania. W tym miejscu zaznaczyć jednak trzeba, że z uwagi na przedmiot niniejszego postępowania, tj. zasiedzenie udziałów w nieruchomości przez współwłaścicieli ponad posiadane udziału, nie znajduje zastosowania domniemanie samoistnego posiadania. Na wnioskodawcach zatem spoczywał ciężar procesowy udowodnienia, że ich posiadanie przedmiotowej nieruchomości ponad swoje udziały miało charakter samoistny.

W ocenie Sądu, wnioskodawca nie wykazał, że posiadał nieruchomość będącą przedmiotem postępowania w sposób samoistny. Nie jest bowiem, w ocenie Sądu, tak, że posiadanie wnioskodawcę ponad własny udział miało charakter posiadania samoistnego. Sam fakt, iż wnioskodawca samodzielnie decydował o nieruchomości, nie stanowi dostatecznej przesłanki, aby uznać, iż posiadał on całą nieruchomość w sposób samoistny ponad przysługujący mu udziały. Jest bowiem rzeczą naturalną, że w przypadku, gdy współwłasność danej nieruchomości przysługuje kilku członkom rodziny, faktyczne czynności konieczne dla jej utrzymania w należytym stanie podejmowane są przez niektórych czy też przez jednego ze współwłaścicieli. Uczestnicy po prostu przyjęli do wiadomości fakt, że faktyczne prowadzenie gospodarstwa i zajmowanie się nieruchomością przejął wnioskodawca, jednakże w ocenie Sądu posiadanie wnioskodawcy miało tu charakter posiadania zależnego. Podkreślenia wymaga w tym miejscu, że w sytuacji, kiedy sprawa o zasiedzenie dotyczy współwłaścicieli, z których część wnosi o stwierdzenie zasiedzenia ponad swój udział, nie znajduje zastosowania domniemanie samoistnego posiadania z art. 339 k.c. Podkreślić również należy, że zasiedzenie stanowi odstępstwo od zasady nienaruszalności prawa własności w związku z czym wszelkie wątpliwości powinny być tłumaczone na korzyść ochrony własności (zob. Sąd Najwyższy w postanowieniu z dnia 7 października 2010 r., sygn. akt IV CSK 152/10). Oznacza to, że jedynie taki materiał dowodowy, który w sposób jednoznaczny prowadzi do przekonania, iż spełnione zostały przesłanki zasiedzenia pozwala na uwzględnienie wniosku. Jakiekolwiek wątpliwości muszą być poczytywane natomiast na korzyść właściciela.

Z tych względów, w oparciu o przywołane przepisy, przedmiotowy wniosek podlegał oddaleniu, o czym orzeczono w pkt 1 postanowienia.

O kosztach (pkt 2 postanowienia) orzeczono na podstawie art. 520 § 1 k.p.c.

sędzia Piotr Chodarcewicz